Als je taaldocent bent, weet je dat het herhalen van nieuwe woorden en zinnen goed is voor taalverwerving. Door regelmatige herhaling raken je leerlingen sneller vertrouwd met de doeltaal. Toch schiet dat extra herhalen er in de praktijk vaak bij in. Regulier talenonderwijs is veelal niet ingericht op herhaling. Het tempo ligt hoog en dus kom je als taaldocent vaak niet toe aan het herhalen van de lesstof. Daarnaast denk je misschien dat leerlingen de les saai gaan vinden als je blijft herhalen. Maar wat als herhaling de taalverwerving juist versnelt?
In methodieken waarbij natuurlijke taalverwerving voorop staat, is herhaling juist één van de belangrijkste ankers van je les. En dat is niet voor niets. Hieronder vertellen we waarom we zoveel belang hechten aan herhaling. En we laten je zien hoe leuk en levendig het kan zijn!
Herhaling beïnvloedt de verwerkingstijd
Wanneer je een nieuw woord voor de eerste keer hoort, heb je tijd nodig om aan dat woord te wennen. Je krijgt de vertaling misschien te horen of te lezen, of je krijgt de betekenis via plaatjes of gebaren, maar de klank van het woord is vaak anders dan in je moedertaal. Het duurt dus even voor je de betekenis aan de nieuwe klank kunt koppelen. Deze tijd wordt verwerkingstijd genoemd. In het begin heb je enkele seconden nodig om de combinatie te maken van de klank met de betekenis. Na een aantal herhalingen van het woord gaat je brein die verbinding steeds sneller leggen. De verwerkingstijd wordt dus korter.
Uiteindelijk vallen de klank en de betekenis samen en is er geen verwerkingstijd meer. Je denkt niet meer na over de combinatie van de klank met het beeld. Het woord is nu vertrouwd voor je. Kortom, je hebt het woord geautomatiseerd.
Hoe snel kun je een woord automatiseren?
Om deze automatisering, ofwel taalverwerving, te bereiken zijn herhalingen dus gewoon noodzakelijk. Alleen kosten herhalingen tijd. Maar hoeveel? En gaat het om het aantal herhalingen of om een bepaalde periode waarbinnen er herhaald wordt? En is het mogelijk om binnen één taalles een woord te automatiseren?
Daar was neurowetenschapper Yury Shtyrov ook nieuwsgierig naar. Tenminste, hij onderzocht hoeveel herhalingen er nodig zijn om iemand in zeer korte tijd een onzinwoord te laten verwerven. Voor hem ging het vooral om de neurale mogelijkheden van het menselijk brein. Hij voerde een experiment uit met een aantal proefpersonen. In een tijdsbestek van een kwartier kregen zij zo’n 160 keer een herhaling te horen van het onzinwoord. Tijdens het onderzoek werd de activiteit in de hersenen gemeten en vergeleken met de reactie van de hersenen op het horen van een vertrouwd woord. Yury en zijn collega’s zagen dat een nieuw en onbekend woord een heel andere activiteit liet zien dan een bekend woord. Maar uiteindelijk bleek dat het nieuwe woord na dat ene kwartiertje met evenveel gemak werd herkend als het bekende woord!
De wetenschappers trokken de conclusie dat een mens in staat is snel neurale paden aan te leggen voor nieuwe informatie. Het menselijk brein heeft dus de capaciteit om in korte tijd nieuwe informatie op te slaan.
Hieruit kun je concluderen dat we woorden en taalelementen bij voldoende herhaling snel kunnen automatiseren. Natuurlijk moeten we hier wel een kanttekening bij plaatsen. Bij het experiment werd een onzinwoord gebruikt zonder enige context. Bestaande nieuwe woorden zijn van meer factoren afhankelijk voor de verwerving, omdat zij vaak in verschillende contexten geplaatst kunnen worden. Maar het onderzoek laat zien dat je door veelvuldig herhalen op korte termijn een snellere taalverwerving realiseert.
Herhalen voor de lange termijn
Natuurlijk wil je niet alleen dat je leerlingen een woord snel kunnen herkennen. Je wilt ook dat ze woorden en woordgroepen op de lange termijn onthouden en kunnen gaan gebruiken. Er is veel onderzoek gedaan naar het aantal herhalingen dat nodig is om een woord of structuur op de lange termijn te onthouden. Met onthouden wordt dan bedoeld dat je het woord herkent en de betekenis kunt terughalen uit je geheugen. Een woord dat veelvuldig wordt herhaald, ziet je brein als belangrijk genoeg om op te slaan in je langetermijngeheugen. Maar bij hoeveel herhalingen gebeurt dat? Een getal dat vaak de ronde doet is ‘zeven’, maar dat is echt te weinig. Dit getal komt uit de psychologie en heeft betrekking op dingen die je bewust moet onthouden, zoals 'waar heb ik mijn sleutels laten liggen' en 'wat zijn de hoofdsteden van Europa'.
Voor taalverwerving gaat dit getal te kort door de bocht, omdat het aantal herhalingen dat nodig is sterk afhangt van de moeilijkheidsgraad en context van het woord. Sommige woorden onthoud je al nadat je ze een paar keer hebt gehoord en andere moet je heel erg vaak horen of lezen. Woorden die een sterke emotionele lading en duidelijke betekenis hebben, zoals ‘liefde’ of scheldwoorden, onthoud je vaak al na één keer horen. Maar woorden die slechts een abstracte betekenis hebben en geen emotionele lading, zoals ‘van, wie, uit, maar, er’, moeten wel 50-500 keer herhaald worden voordat ze gemakkelijk herkend worden.
Herhalen voor vloeiende taalkennis
Een woord kunnen onthouden wil nog niet zeggen dat je het in spontane spraak kunt gebruiken. In spontane spraak moet je niet hoeven nadenken over een woord, een zin of een constructie. Je gooit deze er zo uit. Met het aantal herhalingen dat hierboven wordt genoemd haal je deze vloeiende taalkennis nog niet. Daar zijn veel meer herhalingen voor nodig. Hoe vaker je een woord ‘ontmoet’, des te sneller je dit woord weer kunt oproepen.
En wanneer je niet alleen input krijgt, maar ook zelf aan de slag gaat zul je eerder je snelheid verhogen om deze woordproductie te realiseren. Spreken, lezen en horen beïnvloeden in sterke mate de hoeveelheid herhalingen die nodig zijn voor een vloeiende taalkennis. Een combinatie van de drie is het meest doeltreffend.
Doordat het van zoveel factoren afhangt, is het dus lastig te zeggen hoeveel input-herhalingen er nodig zijn voor spontane output. In de praktijk blijkt dat docenten daar ook verschillende ervaringen mee hebben.
Een lerares uit Oregon vertelt dat ze het prettig zou vinden als er een concreet aantal was waaraan je kunt afmeten of taalverwerving heeft plaatsgevonden. Zeventig tot honderd keer is wat zij weleens hoort, maar dat is erg veel en waarschijnlijk ontstaan vanwege het feit dat er soms gewoon heel veel herhaling nodig is. Het is grappig, stelt ze, dat leerlingen sommige woorden of uitdrukkingen na één keer al lijken te onthouden. Zoals deze: ‘ser pan comido’ dat vrij vertaald appeltje-eitje betekent. Na één les herkennen ze deze uitdrukking feilloos, terwijl simpele woorden lastig blijven, ook al komen ze veel frequenter voor. Het is soms ontmoedigend dat je de meest basale woorden moet blijven herhalen, maar op een gegeven moment zul je zien dat je leerlingen ze ineens vloeiend uitspreken, zegt deze taaldocente. Blijf volhouden. Het resultaat loont.
Om toch een soort gemiddelde te berekenen is er woordenschatonderzoek gedaan. Hieruit blijkt dat je vijf tot tien procent van een woord oppikt, elke keer dat je dit woord in een bepaalde context tegenkomt. Taaldeskundige Dr. Stephen Krashen merkt hierbij op dat dit onderzoek gebaseerd is op gemiddelden terwijl het moment waarop verwerving plaatsvindt soms erg ver uiteen ligt. Deze percentages zeggen dus niet zo veel. Je zult zien dat voor sommige woorden één keer herhalen voldoet, voor andere zijn honderd herhalingen nog niet voldoende.
Is herhalen niet saai?
Helaas hebben de meeste woorden niet zo’n sterke emotionele lading en moet je ze dus gewoon vaak herhalen. Hoe doe je dat zonder dat het saai wordt? Want als de leerlingen iets saai vinden dan zwakt de aandacht juist af en dat geeft het tegengestelde effect. Om de dynamiek vast te houden is het goed om herhaling in diverse vormen toe te passen. Daarom besteden we in Dynamic Language Learning zoveel aandacht aan veel verschillende werkvormen waarmee je steeds opnieuw dezelfde taalinput op een andere manier kunt aanbieden.
Doordat je de herhaling op diverse manieren toepast, legt het brein meer verbindingen. Dit versnelt de taalverwerving. Uit een onderzoek blijkt dat leerlingen veel meer woorden kunnen onthouden als ze deze op diverse manieren krijgen aangeboden. En daarnaast, zeker niet onbelangrijk, is het veel minder saai.
Met deze werkwijze ontstaat door herhalen juist een dynamische les. Bovendien – en daarmee slaan we twee vliegen in een klap – blijft door de snellere taalverwerving je tijdsplanning op peil.
In een volgend blog duiken we, aan de hand van diverse voorbeelden, nog wat verder in de manieren waarop je herhaling kunt toepassen.
Comments